Hội chứng màng não là bệnh gì?
Màng não là phần bao bọc bên ngoài, có chức năng bảo vệ tủy sống, não bộ, vùng đầu các dây thần kinh của sọ não. Hội chứng màng não xuất hiện khi màng não chịu tác động bởi một nguyên nhân nào đó, thường gặp là u não, viêm màng não, xuất huyết dưới nhện…
Theo các chuyên gia, hội chứng màng não là tập hợp các triệu chứng bệnh lý xuất hiện ở vùng não và màng não, bao gồm triệu chứng toàn thân, triệu chứng não bộ, triệu chứng thần kinh khu trú và triệu chứng thay đổi dịch não tủy. Dựa trên mức độ, vị trí tổn thương và sự thay đổi dịch não tủy khác nhau, các triệu của căn bệnh này được chia thành 3 nhóm chính. Bao gồm:
- Hội chứng dịch não tủy.
- Hội chứng kích thích màng não.
- Hội chứng tổn thương não.
Hội chứng màng não là tập hợp các triệu chứng ở não và màng não
Để xác định một bệnh nhân mắc hội chứng màng não, các chuyên gia sẽ dựa trên phân tích sự thay đổi của dịch não tủy, từ đó phân chia và đánh giá mức độ tổn thương của bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh nhân được chẩn đoán mắc hội chứng màng não nhưng kết quả phân tích dịch não tủy bình thường. Trường hợp này được xem là hội chứng màng não bệnh học.
Nguyên nhân của hội chứng màng não
Theo chuyên gia, nguyên nhân của hội chứng màng não thường xuất phát từ nhiều bệnh lý liên quan đến màng não, phổ biến nhất là:
- Viêm màng não do virus: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất với các dấu hiệu cấp tính rầm rộ như dịch não tủy có màu trong, albumin và lympho bào tăng cao, glucose và muối bình thường.
- Viêm màng não mủ: Bệnh lý này xảy ra khá đột ngột với nhiều triệu chứng cấp tính như sốt cao, nhiễm trùng, nhiễm độc và dấu hiệu màng não rầm rộ. Khi xét nghiệm dịch não tủy sẽ phát hiện vi khuẩn gây mủ.
- Viêm màng não lao: Người mắc bệnh lý này sẽ xuất hiện các triệu chứng như gầy sút, mệt mỏi, chán ăn, sốt nhẹ về chiều, dịch não tủy có màng vàng chanh hoặc trong, nuôi cấy phát hiện vi khuẩn lao gây bệnh.
- Xuất huyết dưới nhện: Đây cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến người bệnh gặp phải hội chứng màng não. Người bệnh lúc này sẽ xuất hiện các triệu chứng như nhức đầu dữ dội, rối loạn ý thức, chọc dò dịch não tủy có máu không đông.
>>> Xem thêm: Xuất huyết não có nguy hiểm không? Việc dùng thảo dược giúp cải thiện tình trạng ra sao? Xem ngay!
Dấu hiệu nhận biết hội chứng màng não
Các dấu hiệu nhận biết hội chứng màng não thường rất đa dạng và có thể gây nhầm lẫn. Do đó, khi chẩn đoán xác định nguyên nhân bệnh, các bác sĩ sẽ gộp các triệu chứng vào 3 nhóm sau:
Hội chứng màng não gây ra các triệu chứng tại não và toàn thân
Triệu chứng toàn thân
Người mắc hội chứng màng não có thể xuất hiệu một số triệu chứng toàn thân như:
- Mệt mỏi, chán ăn, môi khô, khát nước, tiểu ít, đau nhức mình mẩy.
- Sốt cao, da khô nóng, mạch chậm, không đều.
Triệu chứng não toàn bộ
Các triệu chứng não toàn bộ được xác định bằng:
** Tam chứng màng não:
- Đau đầu: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Các cơn đau đầu thường dữ dội, lan tỏa từ sau gáy lên tới trán. Người bệnh thường cảm giác đau tăng lên khi vận động mạnh hoặc nghe tiếng động lớn…
- Táo bón: Người mắc hội chứng màng não có thể gặp tình trạng táo bón nhưng thường không đi kèm cảm giác đầy hơi. Đặc biệt, khi sử dụng thuốc nhuận tràng tình trạng bệnh sẽ không thuyên giảm. Bên cạnh đó, một số bệnh nhân là trẻ nhỏ có thể gặp tình trạng tiêu chảy.
- Nôn, buồn nôn: Tình trạng này thường xuất hiện khi người bệnh thay đổi tư thế đột ngột. Một số trường hợp người bệnh nôn xong thì triệu chứng đau đầu cũng thuyên giảm theo.
** Triệu chứng thực thể:
- Rối loạn ý thức: Tinh thần người bệnh thường kém tỉnh táo, nặng nề, có thể lú lẫn, mê sảng dẫn tới hôn mê.
- Rối loạn tâm thần: Thường gặp vật vã, kích động, đôi khi có biểu hiện trầm cảm.
- Rối loạn thần kinh giao cảm: Toát mồ hôi lạnh, mặt đỏ, sắc mặt tái…
- Rối loạn cơ tròn: Tiểu ít, bí tiểu, bí đại tiện hoặc tiểu tiện không tự chủ.
- Rối loạn vận động cơ: Người bệnh có thể gặp tình trạng co cứng cơ, tăng trương lực cơ, đặc biệt khối cơ vùng cổ lưng không có biểu hiện đau nhức. Biểu hiện này thường được các bác sĩ nhận diện qua dấu hiệu cứng gáy, Brudzinski, Kernig và tư thế đặc trưng.
- Sợ tiếp xúc với ánh sáng: Do người bệnh thường có cảm giác đau tăng lên khi tiếp xúc với ánh sáng chói.
Ngoài những biển hiện trên, một số người bệnh có thể xuất hiện một số dấu hiệu hội chứng màng não không điển hình khác như tăng phản xạ gân xương, bại liệt chi, động kinh cục bộ hoặc toàn thể, tổn thương dây thần kinh sọ não,...
Thay đổi dịch não tủy
Trong hội chứng màng não, sự thay đổi dịch não tủy đóng vai trò quyết định khi chẩn đoán xác định và điều trị cho người bệnh. Những thay đổi dịch não tủy quan trọng gồm:
Xét nghiệm dịch não tủy giúp chẩn đoán nguyên nhân gây hội chứng màng não
- Thay đổi về màu sắc: Dịch não tủy bình thường có trắng hoặc trong. Khi mắc hội chứng màng não, dịch não tủy có thể chuyển sang màu vàng chanh, đục hoặc đỏ máu tùy vào nguyên nhân gây bệnh. Cụ thể, dịch não tủy màu vàng thường do xuất huyết lâu ngày hoặc hội chứng lao màng não. Dịch não tủy đục thường gặp trong trường hợp viêm màng não mủ. Dịch màu đỏ máu thường xuất phát từ nguyên nhân xuất huyết não, chấn thương sọ não, dị dạng mạch não, tăng huyết áp, viêm màng não tối cấp hoặc các bệnh về máu. Trong một số trường hợp dịch não tủy trong suốt có thể xuất hiện viêm màng não do siêu vi.
- Áp lực dịch não tủy tăng > 20cmH2O khi chọc dò thắt lưng ở tư thể nằm (áp lực bình thường từ 7 - 20cmH2O).
- Thay đổi các thành phần Protein, NaCl, Glucose,.. khi tiến hành các xét nghiệm sinh hóa. Một số trường hợp có thể không thay đổi.
- Phát hiện vi khuẩn trong dịch não tủy khi nuôi cấy hoặc soi tươi.
- Xét nghiệm tế bào cho kết quả bình thường hoặc tăng bạch cầu lympho.
Các triệu chứng viêm màng não thường có thể nhầm lẫn với phản ứng màng não hoặc giả màng não như đau cơ, đau xương, viêm khớp, viêm xương, chấn thương cột sống cổ…. Do đó, người bệnh cần kết hợp nhiều biện pháp thăm khám khác nhau để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh.
Hội chứng màng não có nguy hiểm không?
Hội chứng màng não là bệnh lý rất nguy hiểm và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, nặng nhất là tử vong. Theo các chuyên gia, người mắc hội chứng màng não không được phát hiện sớm, điều trị kịp thời hoặc điều trị không hiệu quả có thể dẫn tới một số biến chứng nguy hiểm như:
- Dày dính màng não.
- Liệt khu trú: Liệt các thần kinh vận nhãn, liệt một chi hay liệt nửa người.
- Tràn mủ màng cứng, áp xe não.
- Nhiễm khuẩn huyết.
- Biến chứng muộn: Điếc, giảm thính lực, mù, chậm phát triển trí tuệ, vận động, động kinh, bại não,
- Biến chứng thần kinh: Rối loạn trí nhớ, lú lẫn, trầm cảm, mất trí nhớ, rối loạn cảm giác,….
- Tử vong: Người bệnh có thể tử vong khi gặp các biến chứng cấp tính của hội chứng màng não như tràn dịch màng não, xuất huyết não, áp xe não…
Hội chứng màng não là bệnh nguy hiểm, có thể tử vong
>>> Xem thêm: Suy giảm trí nhớ: Nguyên nhân, dấu hiệu, biện pháp cải thiện
Nhìn chung, hội chứng màng não là tình trạng nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh. Do vậy, người bệnh nên tiến hành thăm khám, xác định nguyên nhân gây bệnh để được điều trị kịp thời, đúng cách.
Phòng ngừa hiệu quả hội chứng màng não
Để phòng ngừa hội chứng màng não và các bệnh viêm não, màng não liên quan, chuyên gia khuyến cáo cần thực hiện một số biện pháp sau:
Theo dõi sức khỏe định kỳ
- Thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần hoặc ngay khi cơ thể có dấu hiệu bất thường.
- Tiêm phòng vắc xin viêm não, viêm màng não cho trẻ sơ sinh theo khuyến cáo.
Chế độ sinh hoạt khoa học
- Xây dựng chế độ ăn uống đủ chất, ăn chín, uống sôi, tăng cường các thực phẩm giàu Omega 3, 6, 9 có lợi cho não bộ.
- Ăn nhiều trái cây, rau quả, giảm cholesterol trong chế độ dinh dưỡng hằng ngày để hạn chế các nguy cơ về bệnh lý mạch máu não và màng não.
- Tập luyện thể dục thường xuyên, ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng, tăng cường trao đổi chất. Nên tập ít nhất 30 phút mỗi ngày.
- Vệ sinh cá nhân, vệ sinh nơi ở, nơi làm việc sạch sẽ, thoáng mát.
Sử dụng thảo dược hỗ trợ điều trị và phòng ngừa hội chứng màng não
Một số thảo dược chứa hoạt chất huperzine A như thạch tùng răng được chứng minh là có hiệu quả tốt trong hỗ trợ điều trị và phòng ngừa hội chứng màng não. Cụ thể, một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học tại Trung Quốc năm 2002 cho thấy hiệu quả của huperzine A có trong cây thạch tùng răng giúp làm giảm sự hình thành các mảng chất béo amyloid, giảm sự phân giải acetylcholin. Từ đó giúp hỗ trợ cải thiện các chức năng thần kinh não bộ, giảm sự suy thoái thần kinh, cải thiện các triệu chứng màng não và triệu chứng thần kinh ở người mắc hội chứng màng não.
Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị hội chứng màng não bằng huperzine A
Để tăng cường hiệu quả của huperzine A, các nhà khoa học đã kết hợp đinh lăng, thiên ma, cao natto,... trong quá trình điều trị phục hồi và phòng ngừa hội chứng màng não. Đinh lăng giúp hoạt hóa vỏ não, bảo vệ màng não, chất đệm và tế bào thần kinh. Thiên ma chứa 2 hoạt chất quý là gastrodin và vanillyl giúp bảo vệ và tăng cường chức năng của hệ thống thần kinh, hỗ trợ cải thiện việc phục hồi các rối loạn vận động và thần kinh ở người bệnh. Sự kết hợp các thảo dược này đã được chứng minh mang lại hiệu quả cao trong việc hỗ trợ điều trị, cải thiện di chứng và phòng ngừa các biến chứng ở người mắc hội chứng màng não.
Hội chứng màng não là tình trạng bệnh nguy hiểm, cần được phát hiện sớm và điều trị tích cực ngay từ đầu. Việc sử dụng đúng cách các thảo dược quý, đã được khoa học chứng minh là giải pháp hiệu quả giúp hỗ trợ điều trị và phòng ngừa tình trạng bệnh nguy hiểm này. Để được giải đáp các thắc mắc có liên quan, người bệnh có thể để lại lời nhắn hoặc số điện thoại bên dưới, chuyên gia của chúng tôi sẽ liên hệ ngay.
