Nhồi máu não là gì?
Nhồi máu não là một dạng tai biến mạch máu não (đột quỵ) phổ biến với tỷ lệ mắc ngày càng cao, chiếm khoảng 70-80% số ca bệnh. Nhồi máu não đặc trưng bởi tình trạng suy giảm nghiêm trọng lưu lượng máu về một hoặc nhiều phần của não bộ.
Cụ thể, việc ngừng cung cấp dòng máu khiến tế bào não bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng để hoạt động. Từ đó dẫn đến hoại tử và chết một phần não nếu không được xử trí kịp thời. Khu vực ảnh hưởng này được gọi là vùng bị nhồi máu não.
Nguyên nhân gây nhồi máu não
Nguyên nhân gây nhồi máu não là tắc hẹp mạch máu não, có thể xảy ra do:
- Xơ vữa mạch máu:
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra nhồi máu não, gặp ở 50% trường hợp trên lâm sàng. Trong đó, 45% số người bệnh bị nhồi máu não do xơ vữa mạch máu lớn ngoài sọ, còn lại 5% là xơ vữa mạch máu lớn trong sọ.
- Huyết khối (cục máu đông):
Thường gây ra nhồi máu não cấp, gặp ở 20% trường hợp mắc kèm rối loạn đông máu, bệnh tế bào máu, hở/hẹp van tim, rung nhĩ, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim cấp tính, suy tim,…
Một số trường hợp khác, huyết khối có thể được hình thành do mảng xơ vữa bị nứt vỡ hay viêm mạch máu thứ phát sau viêm màng não, lậu, giang mai,…
- Dị dạng mạch máu:
Do bẩm sinh mạch máu có hình dạng hẹp bất thường, phổ biến với trường hợp nhồi máu não ở trẻ em.
- Một số bệnh lý khác:
Chiếm khoảng 5% trường hợp nhồi máu não là do bệnh động mạch không xơ vữa (nhồi máu não lỗ khuyết), hạ huyết áp, tăng huyết áp, biến chứng mạch máu nhỏ của tiểu đường, rối loạn mỡ máu,…
>>> Xem thêm: Thiếu máu não thoáng qua - Cảnh báo đột quỵ chớ coi thường
- Tác dụng không mong muốn của một số loại thuốc:
Amphetamine, thuốc tránh thai đường uống,…
Huyết khối là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nhồi máu não
Các triệu chứng điển hình của nhồi máu não
Mỗi khu vực của bộ não đảm nhận một vị trí khác nhau. Do đó, tùy vào khu vực não bị tổn thương và mức độ nhồi máu não nhẹ hay nặng mà người bệnh cũng sẽ biểu hiện một hoặc nhiều triệu chứng sau đây:
- Đau đầu, buồn nôn, nôn, có thể kèm theo hoa mắt, chóng mặt, khó thở, nhìn mờ.
- Rối loạn vận động, mất thăng bằng, co giật, liệt nửa người.
- Méo miệng, khó phát âm, giảm khả năng giao tiếp, nói lắp.
- Khó xác định phương hướng, suy giảm khả năng tư duy và nhận thức, cảm xúc thay đổi thất thường.
- Bí tiểu, đái dầm, táo bón.
Tiêu chuẩn chẩn đoán nhồi máu não
Ngoài việc dựa vào triệu chứng, bác sĩ sẽ chỉ định thêm một số xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán chính xác như chụp CT nhồi máu não bằng cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ não (MRI), chụp mạch máu não số hóa xóa nền,… Trong đó:
- Hình ảnh nhồi máu não trên CT giúp chẩn đoán phân biệt với xuất huyết não, xác định vị trí và mức độ tổn thương.
- Hình ảnh nhồi máu não trên MRI có độ phân giải tốt, giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm của tai biến mạch máu não.
- Chụp động mạch não số hoá xoá nền (DSA) vừa là phương pháp chẩn đoán nhồi máu não, vừa có thể xử trí huyết khối gây tắc mạch.
Chụp cộng hưởng từ là chỉ định bắt buộc để chẩn đoán nhồi máu não
Nhồi máu não có nguy hiểm không?
Nhồi máu não là bệnh lý nguy hiểm vì các lý do sau:
(1) Các triệu chứng nhồi máu não đều xảy ra một cách bất ngờ, đột ngột, nhất là khi người bệnh đang ngủ nên rất khó nhận biết. Điều này khiến người bệnh lỡ mất thời điểm vàng để điều trị, phải đối diện với nguy cơ di chứng vĩnh viễn.
(2) Biến chứng nhồi máu não rất nguy hiểm và làm suy giảm chất lượng cuộc sống người bệnh. Có thể kể đến như:
- Loét da: Thường gặp ở vùng lưng và mông do người bệnh nằm lâu, ít vận động.
- Viêm đường tiết niệu: Do không thể tự chủ đi lại hoặc nằm liệt một chỗ khiến việc vệ sinh gặp nhiều khó khăn.
- Viêm phổi: Do nằm lâu khiến đờm dãi tích tụ gây tắc nghẽn đường thở và gây viêm.
- Nhồi máu não chuyển dạng xuất huyết: Nhồi máu não và xuất huyết não là 2 dạng tai biến mạch máu não. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp thì xuất huyết não lại là biến chứng sau khi xảy ra nhồi máu não ổ khuyết và tăng tỷ lệ tử vong của người bệnh.
- Tàn phế: Thường gặp ở đối tượng bị nhồi máu não diện rộng do điều trị chậm trễ hoặc không đúng cách. Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, tại Việt Nam, nhồi máu não là bệnh lý gây tàn phế hàng đầu, khiến người mắc mất khả năng lao động và trở thành gánh nặng cho gia đình.
- Tử vong: Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh nhồi máu não có thể tử vong nhanh chóng. Đây cũng là bệnh lý có số lượng người tử vong lớn thứ 3 thế giới, chỉ sau bệnh tim mạch và ung thư.
Nhồi máu não là bệnh nguy hiểm vì di chứng nặng nề, tỷ lệ tử vong cao
Người bệnh nhồi máu não sống được bao lâu?
Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa thể tìm ra lời giải đáp chung về tuổi thọ của người bị nhồi máu não. Đó là do khoảng thời gian này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thời gian phát hiện, cách cấp cứu, tình trạng sức khoẻ hay bệnh mắc kèm..
Tuy vậy, người bệnh không nên quá lo lắng vì nếu tuân thủ điều trị của bác sĩ và có giải pháp hỗ trợ điều trị phù hợp thì có thể sống lâu như bình thường.
>>> Xem thêm: Di chứng tai biến mạch máu não và cách điều trị hiệu quả
Cách điều trị nhồi máu não
Điều trị nhồi máu não cần đạt được 2 mục tiêu, đó là cải thiện lưu lượng máu về não và giảm thiểu nguy cơ tái phát.
Trong đó, các phương pháp giúp cải thiện lưu lượng máu về não để xử trí nhồi máu não bao gồm:
- Thuốc tiêu huyết khối (rt-PA - alteplase), thuốc chống kết tập tiểu cầu (aspirin) hoặc thuốc chống đông (heparin). Trong đó, việc tiêm tĩnh mạch chất kích hoạt plasminogen mô tái tổ hợp (tPA, alteplase) đang là giải pháp vàng điều trị nhồi máu não trong vòng 3 tiếng từ khi phát bệnh.
- Phẫu thuật nong mạch, đặt stent động mạch cảnh hay phẫu thuật lấy cục máu đông, cắt nội mạc động mạch cảnh để khơi thông dòng máu về não.
- Bên cạnh đó, người bệnh cũng sẽ được chỉ định điều trị các yếu tố nguy cơ gây nhồi máu não để giảm thiểu tái phát. Cụ thể là:
- Dùng thuốc để kiểm soát các chỉ số huyết áp, mỡ máu, đường máu và HbA1c hay thuốc chống kết tập tiểu cầu.
- Điều trị bệnh tim mạch mắc kèm (hẹp hở van tim, suy tim),...
- Áp dụng một chế độ dinh dưỡng khoa học với lưu ý chính là hạn chế thực phẩm giàu cholesterol động vật và tinh bột, ăn nhạt, cân bằng giữa các nhóm thực phẩm, ăn nhiều chất xơ từ rau xanh, trái cây tươi,…
- Duy trì thói quen luyện tập thể dục thể thao, tối thiểu 30 phút mỗi ngày để nâng cao sức khỏe, tránh thừa cân béo phì.
- Xây dựng lối sống lành mạnh, ăn ngủ đúng giờ, ngủ đủ giấc, tránh xa chất kích thích (rượu, bia, thuốc lá), hạn chế căng thẳng,…
Cần kết hợp nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả điều trị nhồi máu não
Thảo dược hỗ trợ điều trị nhồi máu não
Việc sử dụng thảo dược hỗ trợ điều trị nhồi máu não đang trở thành xu hướng lựa chọn của nhiều người bệnh. Với hiệu quả toàn diện tác động vào cả triệu chứng và nguyên nhân, thảo dược cũng là giải pháp được nhiều chuyên gia khuyên dùng để ngăn nhồi máu não tái phát.
Mặc dù có rất nhiều loại thảo dược được lưu truyền cho hiệu quả tốt với bệnh nhồi máu não, nhưng tốt nhất bạn nên lựa chọn những thảo dược đã có nghiên cứu chứng minh. Tiêu biểu như thạch tùng răng với nghiên cứu mới nhất tại Pháp cho thấy hiệu quả bảo vệ tế bào não, tránh tình trạng suy giảm trí nhớ cho người bệnh.
Hiện nay, nhiều nghiên cứu y học hiện đại cũng đã chứng minh tác dụng với bệnh nhồi máu não khi sử dụng kết hợp thạch tùng răng với thiên ma, đinh lăng và cao natto. Không chỉ giúp cải thiện triệu chứng của bệnh nhồi máu não như đau đầu, chóng mặt, rối loạn vận động,… sự kết hợp này còn hạn chế khả năng tái phát trong tương lai. Đây cũng là những lợi thế vượt trội mà các phương pháp tây y chưa thể đem lại cho người bệnh.
Người bệnh nhồi máu não nên sử dụng kết hợp 4 thảo dược thạch tùng răng, thiên ma, đinh lăng, cao natto
Nhồi máu não có hồi phục được không?
Nhồi máu não hoàn toàn có thể hồi phục nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đặc biệt trong vòng 6 tiếng đầu tiên. Vì thế, nếu phát hiện người bệnh có các dấu hiệu nghi ngờ, gia đình nên nhanh chóng gọi cấp cứu để được hướng dẫn. Tuyệt đối không nên chủ quan hay tự xử trí tại nhà.
Đồng thời, hãy tích cực động viên và giúp đỡ người bệnh thực hiện các bài tập phục hồi chức năng. Việc thực hiện sớm và đúng cách các bài tập này chắc chắn sẽ giúp nâng cao tỷ lệ hồi phục của người bệnh sau nhồi máu não.
Bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và cập nhật về bệnh nhồi máu não, từ đó giúp điều trị phù hợp. Trong trường hợp vẫn còn băn khoăn về căn bệnh nguy hiểm này hoặc cần tư vấn về cách chăm sóc bệnh nhân nhồi máu não, bạn có thể bình luận hoặc để lại số điện thoại nhé.