Teo não là gì? Ai là người có nguy cơ cao
Bộ não người có trọng lượng trung bình khoảng 1,4 kg với với 100 tỷ tế bào thần kinh. Lượng tế bào này sẽ mất dần sau tuổi 25, kéo theo đó là suy giảm liên kết tế bào não dẫn tới giảm hiệu suất học tập, ghi nhớ và sáng tạo. Trung bình, mỗi 10 năm bộ não của chúng ta sẽ giảm đi 1,9% kích thước. Quá trình tế bào thần kinh của não bộ mất đi theo thời gian được gọi là teo não.
Teo não là hậu quả của quá trình thoái hóa và chết đi của tế bào não
Khi mắc bệnh teo não, các tế bào thần kinh sẽ chết dần, gây gián đoạn dẫn truyền thông tin từ trung khu thần kinh tới các bộ phận chức năng. Hậu quả là người bệnh sẽ bị suy giảm và mất dần các chức năng nhận thức, tư duy, vận động.
Teo não xảy ra chủ yếu ở người cao tuổi do quá trình lão hóa não bộ bắt đầu rầm rộ khi bước vào tuổi 60. Tuy nhiên, người trẻ tuổi và trẻ em cũng có nguy cơ mắc phải căn bệnh này do chấn thương, bệnh tật hoặc di truyền.
>>> Xem thêm: Bệnh teo não ở người già và cách phòng ngừa hiệu quả
Biểu hiện của người mắc bệnh teo não
Khi bị teo não, khả năng liên kết giữa các tế bào dẫn truyền thần kinh sẽ gián đoạn hoặc mất hẳn. Do đó, các hoạt động chức năng của não bộ và toàn bộ cơ thể sẽ bị ảnh hưởng trầm trọng. Những dấu hiệu teo não điển hình người bệnh có thể gặp phải gồm:
- Suy giảm hoặc mất trí nhớ: Đây là triệu chứng đầu tiên, xảy ra sớm nhất nhưng dễ bị bỏ qua. Người bệnh thường bắt đầu với những dấu hiệu như hay quên đồ, “ăn rồi bảo chưa”, không nhớ được đã ăn những gì… Các kỹ năng đọc viết giảm sút nặng nề. Người bệnh còn thường xuyên lặp đi lặp lại một số câu hỏi, quên những sự việc vừa xảy ra…. Tuy nhiên, họ thường chủ quan vì cho là “dấu hiệu tuổi già”. Sau dần, họ có thể quên hết những sự việc trong quá khứ, thậm chí quên tên, quên mặt người thân, quên đường đi lối về,…
Người bệnh thường chủ quan trước dấu hiệu sớm của bệnh teo não
- Rối loạn ngôn ngữ: Dấu hiệu của bệnh teo não có thể được nhận biết muộn hơn khi người bệnh mất dần khả năng diễn đạt bằng lời nói, khó khăn khi sử dụng các từ ngữ căn bản, khó phát âm, không thể diễn đạt trôi chảy….
- Rối loạn phối hợp vận động: Triệu chứng này thường xuất hiện ở giai đoạn sau với hàng loạt các hành động bất thường của người bệnh như không thực hiện được công việc hằng ngày, khó khăn khi mặc quần áo, không tự vệ sinh, chăm sóc cá nhân … Người bệnh bị yếu cơ, run cơ, sau đó dần trở thành liệt cơ và mất vận động.
- Rối loạn chức năng nhận thức: Suy giảm trí nhớ sẽ dẫn tới rối loạn nhận thức. Người bệnh có các biểu hiện như không định hướng được không gian, thời gian, không ước lượng, định lượng được, không thực hiện được những phép tính đơn giản….
- Trầm cảm: Có khoảng 30% bệnh nhân có dấu hiệu ảo giác. Hơn 40% người bệnh teo não có chứng hoang tưởng. Một số bệnh nhân có dấu hiệu tự kỷ hoặc tăng động, một số khác có ý định tự sát, loạn thần hoặc đôi lúc xuất hiện khoái cảm khác lạ
Các dấu hiệu teo não sẽ đặc thù tùy theo vùng não bị tổn thương. Quá trình xuất hiện triệu chứng thường khá dài. Ban đầu các triệu chứng không quá rõ ràng, khiến người bệnh có tâm lý chủ quan, không thăm khám kịp thời dẫn đến những biến chứng đáng tiếc.
>>> Xem thêm: Rối loạn nhận thức - Dấu hiệu lão hóa của não bộ. Chú ý ngay!
Nguyên nhân gây bệnh teo não
Nguyên nhân teo não phổ biến nhất là do quá trình lão hóa của con người. Khi tuổi càng cao, các tế bào thần kinh cũng sẽ bị thoái hóa giống như các tế bào, tổ chức khác của cơ thể. Dần dần, các mô não sẽ teo nhỏ hoặc chết đi, khiến kích thước não nhỏ lại, não bộ mất dần chức năng, ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ, ngôn ngữ, hành vi.
Lão hóa là nguyên nhân phổ biến hàng đầu gây teo não
Ngoài ra, teo não cũng có thể xảy ra do các nguyên nhân khác như đột quỵ, chấn thương sọ não, xuất huyết não, nhồi máu não, di truyền…. Bệnh nhân mắc các bệnh lý về hệ thống mạch máu, thiếu hụt vi chất hoặc những bệnh dưới đây có thể mắc phải chứng teo não thứ cấp:
- Bệnh Alzheimer.
- Bại não.
- Nhiễm virus zika.
- Thiếu hụt vitamin B12.
- Bệnh Pick - một chứng bệnh gây phá hủy các tế bào thần kinh não bộ.
- Bệnh Huntington.
- Bệnh Krabbe.
- Các chứng bệnh dây thần kinh như đa xơ cứng, viêm, tổn thương myelin…
- Bệnh động kinh.
- Đái tháo đường tuýp II.
- Suy dinh dưỡng, chán ăn, rối loạn ăn uống.
- Viêm não cấp tính.
- Nhiễm virus trong não hoặc tủy sống.
- Hội chứng suy giảm miễn dịch AIDS hoặc các bệnh của hệ thống miễn dịch.
Teo não thường gặp phải ở người lớn tuổi. Bệnh vô cùng nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh, thậm chí có thể dẫn tới tử vong.
Bệnh teo não có nguy hiểm không? Sống được bao lâu?
Teo não ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, khiến người bệnh mất khả năng ghi nhớ, làm việc, vận động, tự chăm sóc và bảo vệ bản thân. Bệnh có thể gây ra những biến chứng nặng nề hoặc làm trầm trọng thêm các bệnh lý đang mắc phải khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng, thậm chí là tử vong. Các biến chứng thường thấy ở người bệnh teo não gồm:
- Viêm phổi: Biến chứng này thường xảy ra ở những bệnh nhân teo não mất khả năng tự chăm sóc và vận động. Do nằm lâu ngày, nằm nhiều, các chất dịch dễ bị ứ đọng trong phổi gây viêm nhiễm.
- Nhiễm trùng, hoại tử mô: Đây cũng là một biến chứng phổ biến ở những người bệnh teo não phải nằm nhiều. Vùng cơ thể bị tỳ đè nhiều, khó lưu thông máu có nguy cơ cao bị nhiễm trùng, hoại tử, từ đó dẫn tới nhiễm trùng huyết và tử vong.
Biến chứng của teo não xảy ra do sự mất dần chức năng não
- Nhiễm trùng đường niệu: Ở những bệnh nhân mất khả năng tiểu tiện tự chủ, cần sự trợ giúp của ống thông tiểu, khả năng mắc biến chứng nhiễm trùng đường niệu rất cao. Biến chứng này có thể dẫn tới áp xe, gây nguy hiểm đến tính mạng.
- Gãy xương: Do ảnh hưởng của việc mất liên kết hệ thống thần kinh, người bệnh teo não thường khó giữ thăng bằng và mất định hướng. Bệnh nhân dễ ngã, nếu nặng có thể gây chấn thương sọ não, chấn thương cột sống. Những hệ lụy nghiêm trọng hơn là liệt vận động, dị tật…
Hầu hết người mắc bệnh teo não chỉ sống được 5 - 10 năm nếu được chăm sóc tốt. Việc phát hiện sớm và điều trị tích cực, đúng cách là cách tốt nhất để kéo dài sự sống cho người bệnh.
Phương pháp chẩn đoán và điều trị teo não hiệu quả
Các phương pháp chẩn đoán bệnh
Nếu nghi ngờ bệnh teo não, bác sĩ có thể chẩn đoán bằng cách xem triệu chứng và tiền sử bệnh lý của người bệnh. Ngoài ra, người bệnh còn có thể phải thực hiện một số bài kiểm tra ngôn ngữ, trí nhớ hoặc chụp chiếu để xác định vị trí tổn thương và đánh giá mức độ teo não. Các phương pháp xét nghiệm phổ biến là MRI và CT.
Điều trị bệnh teo não
Theo các chuyên gia, teo não là căn bệnh không thể điều trị hồi phục, chỉ có thể ngăn chặn tiến triển bệnh và phòng ngừa biến chứng nặng. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ teo não, người bệnh có thể được áp dụng một số phương pháp điều trị sau:
- Điều trị bằng thuốc: Bao gồm các loại thuốc điều trị chứng sa sút trí tuệ, thuốc chống co giật, thuốc kháng sinh, chống viêm, thuốc hỗ trợ thần kinh…
- Vật lý trị liệu: Cải thiện chức năng vận động.
- Điều trị hỗ trợ tâm lý.
- Liệu pháp nhận thức hoặc hành vi nhằm cải thiện chất lượng sống.
- Liệu pháp nói để làm chậm quá trình mất ngôn ngữ.
Ngoài ra, người bệnh còn có thể áp dụng một số biện pháp điều trị bổ sung như châm cứu, bấm huyệt, xoa bóp, yoga… phù hợp tình trạng sức khỏe của bản thân để tăng hiệu quả chữa bệnh.
Teo não là căn bệnh không thể điều trị hồi phục hoàn toàn
Ăn gì, uống gì để phòng ngừa teo não?
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng tế bào não. Do vậy, để phòng ngừa teo não, bạn cần lưu ý:
- Tăng cường các thực phẩm giàu Omega 3 như cá hồi, cá mòi…
- Bổ sung đầy đủ vitamin, đặc biệt là vitamin K giúp chống oxy hóa, tăng cường sản sinh các chất béo có trong bộ não người.
- Bổ sung các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như việt quất, bông cải xanh…
- Hạn chế thức ăn nhanh, đồ uống có cồn, rượu bia, thuốc lá…
Ngoài ra, bạn cần chú ý tập luyện thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng kéo dài. Duy trì các hoạt động trí não dưới mọi hình thức học tập như học ngôn ngữ mới, học nhạc cụ, đánh cờ….Đây là hoạt động tốt, giúp não bộ hoạt động bình thường, làm chậm quá trình teo não.
>>> Xem thêm: Thuốc bổ thần kinh tốt nhất hiện nay là loại nào? Xem ngay!
Phòng ngừa teo não hiệu quả bằng thảo dược
Mặc dù không thể chống lại quá trình lão hóa tự nhiên của não bộ, tuy nhiên chúng ta có thể làm chậm quá trình này bằng cách bổ sung các chất chống oxy hóa có lợi. Mới đây, các nghiên cứu tại Pháp cho thấy hiệu quả của hoạt chất Huperzine A có trong thạch tùng răng có khả năng ức chế sự phân hủy của Acetylcholin - một chất dẫn truyền thần kinh. Từ đó giúp duy trì và tăng cường các kết nối thần kinh, tái tạo tế bào và tăng cường hoạt động não.
Hiệu quả phòng ngừa teo não của Huperzine A đã được chứng minh
Ngoài Pháp, Huperzine A được nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới (Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ…) chứng minh về hiệu quả hỗ trợ làm chậm quá trình thoái hóa não, giảm nguy cơ suy giảm trí nhớ và hạn chế các biến chứng sa sút trí tuệ.
Để tăng cường hiệu quả phòng ngừa teo não, các chuyên gia khuyến cáo nên sử dụng kết hợp thạch tùng răng chứa Huperzine A với các thảo dược khác như đinh lăng, thiên ma, cao natto…
Teo não là căn bệnh không hiếm gặp ở người cao tuổi. Do áp lực và những thay đổi từ môi trường sống, căn bệnh này đang có xu hướng trẻ hóa với dấu hiệu ban đầu là suy giảm trí nhớ. Bạn có thể phòng ngừa làm chậm quá trình teo não bằng cách sử dụng thảo dược và thay đổi lối sống. Mọi thắc mắc về bệnh hãy để lại lời nhắn hoặc số điện thoại bên dưới, chuyên gia của chúng tôi sẽ liên hệ và giải đáp ngay.
